Hashimoto to najpowszechniejsza przewlekła choroba autoimmunologiczna na świecie i jak dotąd nieuleczalna.
Choroba hashimomto polega na wytwarzaniu przez organizm nadmiernej ilości przeciwciał przeciwko antygenom tarczycy. W czasie trwania choroby dochodzi do trwałego uszkodzenia komórek tarczycy i upośledzenia wydzielania hormonów, co w większości przypadków prowadzi do niedoczynności tarczycy trwającej całe życie.
Chorzy na niedoczynność tarczycy mogą odczuwać stale chłód, osłabienie, zmęczenie, bóle mięśni. Może występować stan obniżonego nastroju, zaburzenia koncentracji, nerwowość i rozdrażnienie, bezsenność oraz tachykardia. U chorych mogą pojawić się obrzęki. Częstym objawem jest również sucha skóra, wypadanie włosów, tendencje do zaparć, nadmierna potliwość. Niedoczynności tarczycy może towarzyszyć również nadwaga i otyłość. U nie których osób może dochodzić hipercholesterolemii wraz z podwyższeniem frakcji cholesterolu LDL.
Odpowiednia dieta w chorobie Hashimoto , poza leczeniem farmakologicznym, jest wprost konieczna. Nie tylko dlatego, aby schudnąć, ale przede wszystkim żeby wspomagać leczenie i nie doprowadzić do pogorszenia stanu zdrowia. Oto kilka pomocnych informacji dla osób zmagających się z problemem Hashimoto.
Mówiąc o zasadach żywienia w chorobie Hashimoto nie ma jednoznacznych wytycznych i standardów. Choroba ta często współistnieje z wieloma zaburzeniami metabolicznymi m.in. insulinooporność, cukrzyca, hipercholesterolemia, zespół wielotorbielowatości jajników (PCOS), otyłość, które należy wziąć pod uwagę podczas ustalenia odpowiednio zbilansowanej diety.
W niedoczynności tarczycy należy stosować zasady zdrowego odżywiania, a w bilansowaniu codziennej diety szczególną uwagę należy zwrócić na składniki pokarmowe szczególnie istotne dla prawidłowej pracy tarczycy tj. jod, selen, żelazo, cynk. Istotne jest także ograniczenie produktów o właściwościach wolotwórczych, a także włączenie do diety produktów hamujących procesy zapalne.
Pacjenci z Hashimoto powinni zwrócić uwagę na odpowiednią podaż białka (20-25% dziennego zapotrzebowania na energię). Dlaczego? Pełnowartościowe białko (mięso, ryby, jajka, nabiał) jest źródłem aminokwasu egzogennego – tyrozyny, niezbędnej do syntezy podstawowego hormonu tarczycy, jakim jest tyroksyna (T4).
W diecie powinny dominować tłuszcze pochodzenia roślinnego (oleje, orzechy i nasiona). Szczególnie istotna jest podaż wielonienasyconych kwasów tłuszczowych z rodziny omega-3, które pobudzają wątrobę do przemiany T4 w T3, zwiększając metabolizm ustroju oraz wrażliwość komórek na hormony tarczycy. Kwasy omega-3 pomagają zmniejszyć stany zapalne w organizmie. Ich główne źródła to: ryby morskie (śledź, łosoś, makrela), owoce morza, nasiona lnu i olej lniany, nasiona chia, orzechy włoskie.
Węglowodany złożone powinny stanowić 50−55% wartości energetycznej diety. Należy zadbać również o prawidłową podaż błonnika, którego źródłem są warzywa, owoce, produkty pełnoziarniste, rośliny strączkowe. Osobom z niedoczynnością tarczycy często towarzyszy insulinooporność, dlatego też poleca się produkty o niskim indeksie glikemicznym.
W diecie należy zadbać o odpowiedniej podaży jodu. Pierwiastek ten jest niezbędny do produkcji hormonów tarczycy: tyroksyny i trójjodotyroniny. Bez niego nie jest możliwa synteza tych hormonów, w efekcie dochodzi do niedoczynności. Jod występuje głównie w rybach morskich i roślinach. Objawem niedoboru jodu, jest powstawanie wola u dorosłych, oraz kretynizm u dzieci.
Nie można zapominać także o selenie. Selen to silny przeciwutleniacz, który wspomaga układ odpornościowy i zmniejsza ryzyko zachorowania na choroby serca. Wg badań naukowych selen (dawka 200-400 µg) obniża poziom przeciwciał tarczycowych i łagodzi stany lękowe. Bogate w selen są: orzechy brazylijskie, podroby( wątróbka) ryby, skorupiaki, czerwone mięso (baranina, wołowina, dziczyzna, mięso strusia), , pieczywo pełnoziarniste, kakao, ryż brązowy, ser żółty, jaja, czosnek, cebula, kapusta, szparagi, pestki dyni i słonecznika, sól morska.
W okresie jesienno-zimowym (od października do kwietnia) zaleca się suplementowanie witaminy D. Witamina D3 powstaje w naszym organizmie w wyniku ekspozycji na światło słoneczne. Odgrywa ona ważną rolę w równowadze układu odpornościowego oraz wspomaga zdrowie jelit, a także poprawia nasze samopoczucie ;) Witamina D występuje również w niektórych produktach spożywczych. Znajdziemy ją m.in. w rybach morskich – węgorzu, łososiu, śledziu, sardynkach, makreli. Oprócz tego jej źródłem jest ser żółty, mleko od krowy, żółtko jajka. Ponieważ nie sposób dostarczyć odpowiednią ilość witaminy D wraz z pożywieniem, konieczne jest wprowadzenie suplementacji. Zalecana dawka to 1-2 tys. jednostek dziennie, szczególnie w miesiącach zimowych.
W niektórych źródłach znajdziemy również informację o tym, że w diecie chorych na Hashimoto należy uważać na związki wolotwórcze (goitrogeny) oraz na rośliny psiankowate. Goitrogeny to inaczej substancje które powodują powstanie wola. Ponieważ goitrogeny działają głównie utrudniając wychwyt jodu przez tarczycę, osoby z niedoborami tego pierwiastka powinny unikać ich nadmiernego spożywania. Ich źródłem są: soja i produkty sojowe np. tofu, warzywa krzyżowe/kapustne(rukola, kapusta bok choy, brokuł, brukselka, kapusta, kalafior, brokuły,kapusta pekińska, rzodkiew, chrzan, jarmuż, kalarepa, rzeżucha, brukiew, rzepa, rukiew wodna, gorczyca, szpinak, rzepak), orzeszki piniowe i ziemne, pędy bambusa, truskawki, proso (kasza jaglana), suche nasiona roślin strączkowych (m.in. fasola, groch). Dobrą informacją jest to, że podczas gotowania, moczenia (rośliny strączkowe) czy procesu fermentowania (np. kiszona kapusta) znaczna część goitrogenów jest usuwana. Dodatkowo wiele z tych substancji jest lotna i podczas gotowania wyparowuje. Dlatego ograniczeniom powinny podlegać tylko surowe formy tych produktów. Rośliny psiankowate - zawarte w nich lektyny mogą podrażniać przewód pokarmowy, przyczyniając się do tzw. zespołu nieszczelnego (cieknącego) jelita. To stan w którym powstają niewielkie uszkodzenia w błonie śluzowej jelita, przez które mogą przenikać do krwiobiegu niestrawione cząstki pokarmów co może być czynnikiem wywołującym choroby autoimmunizacyjne - m.in. Hashimoto. Najpopularniejsze rośliny należące do psiankowatych to pomidor, papryka, ziemniak, bakłażan oraz jagody goji. Zalicza się do nich także tytoń.
Co z glutenem i laktozą? Wśród chorych na Hashimoto występuje zwiększona częstość występowania nietolerancji laktozy, a także nadwrażliwości na gluten i nabiał (nawet 60-70% chorych). O nietolerancji laktozy mogą świadczyć następujące objawy: bóle brzucha, uczucie pełności, biegunki, bóle i zawroty głowy, kłopoty z pamięcią,
zaburzenia rytmu serca. Jeśli natomiast występuje biegunka lub zaparcia, wzdęcia, niedokrwistość, problemy z zajściem w ciążę, konieczne jest stosowanie wysokich dawek tyroksyny, jednocześnie występuje inna choroba autoimmunologiczna, warto rozważyć eliminację glutenu.. . Przed wykluczeniem produktów z diety warto jednak wykonać wodorowy test oddechowy na nietolerancję laktozy lub testy na nadwrażliwość pokarmową lub celiakię. Brak jest natomiast dowodów naukowych, które bezpośrednio wskazują na konieczność zastosowania diety bezglutenowej i bezlaktozowej w chorobach tarczycy u osób bez celiakii, alergii czy nietolerancji glutenu i laktozy.
